Voorwoord
Gewond maar niet verslagen!
‘I am the master of my fate, I am the captain of my soul.’
Deze woorden uit het gedicht ‘Invictus’ door William Ernest Henley (1849-1903) inspireerden mijn maatje Jos tot het kunstwerk dat wij tijdens de Invictus Games 2017 in Toronto mochten aanbieden aan Prins Harry, initiatiefnemer en beschermheer van de spelen waaraan wij meededen. Jos leed – lijdt nog steeds – aan PTSS: Post Traumatische Stress Stoornis. In mijn tijd in Bosnië, waar ik mijn linkerbeen verloor door een antipersoneelsmijn, werd hij als VN-waarnemer in gijzeling genomen door de Serviërs. Ze ketenden hem vast aan de trap bij een ziekenhuis, een vlaggenmast van een kazerne en aan de deur van een munitiebunker om te dienen als menselijk schild tegen luchtaanvallen. Het was een traumatische ervaring met grote invloed op zijn leven.
PTSS kan een heel zware beschadiging zijn die een militair, hulpverlener of andere persoon kan ontwikkelen na te zijn blootgesteld aan ernstige stress. Leven of overleven met PTSS is een heel zware opgave: zó zwaar dat deze vrijwel ondenkbaar is voor de ‘normale’ mens. Want de stoornis sloopt je van binnen, vreet je op en maakt je kapot. We zijn onze geest en die geest is in voortdurende oorlog. Een oorlog met alle overeenkomstige emoties zoals angst, pijn, verdriet, wanhoop en machteloosheid. Hoe dapper en sterk moet je dan zijn om toch de overwinning te zoeken, het overleven?
Wie PTSS heeft, lijdt in eenzaamheid. Het is een stoornis die zich in stilte ontwikkelt, die aan de buitenkant onzichtbaar is en die voert tot sociaal en emotioneel isolement, omdat prikkels de heftigste, zwartste gedachten en gevoelens kunnen triggeren. Herkennen en erkennen van PTSS is lastig, behandelen is moeilijk, genezen zo goed als onmogelijk. Wat helpt? Begrip en begrijpen. En daarbij speelt Trigger Mind een belangrijke rol.
Trigger Mind vertelt over de jarenlange en nog altijd voortdurende strijd van Oetse Tamminga: veteraan van de Luchtmobiele Brigade, net zoals ik. Hij kwam van buiten ongeschonden terug uit de oorlog, maar droeg in zich het zaad van verderf, gezaaid door heftige incidenten die in oorlogstijd ‘normaal’ leken. Zijn verwonding verwoestte niet alleen zijn eigen leven, maar had ook enorme impact op zijn familie en zijn gezin: degenen die hij de echte slachtoffers noemt.
Wat is PTSS? Waarom ontwikkelde juist Oetse de stoornis? Hoe kan het dat deze aandoening in hem sloop en hem begon te slopen? Tien jaar lang bleef het onopgemerkt. Waarom zag niemand het, zelfs niet de experts? En hoe is hij er in geslaagd om ondanks alles te overleven? Om misschien niet de strijd met PTSS te winnen, maar wel om de energie, zingeving, rust en balans te vinden om enigszins normaal te kunnen bestaan? Het antwoord daarop zoekt hij bij zichzelf, bij familieleden die in dit boek aan het woord komen, bij professor Eric Vermetten, expert op het gebied van PTSS en zelfs een heel klein beetje bij mij: een persoon met een zichtbare ‘handicap’, die beseft dat het gemis van een ledemaat wel eens draaglijker kan zijn dan het gemis van levensgeluk in een chronisch gepijnigde geest.
‘Ik wil niet dat mijn verwonding voor niks is geweest. Ik wil zingeving, ook voor anderen,’ zegt Oetse. Daarom, ondanks of misschien wel dankzij PTSS, schreef hij Trigger Mind: om zichzelf, lotgenoten en hun familieleden te helpen. En is hij gestart met Ask the Mountains: hiking events speciaal voor veteranen en hun familie.
Ja, ook daar in de bergen vinden we elkaar. Met mijn prothese maak ik immers geweldige tochten in de fantastische natuur. Ik weet hoe fysiek en mentaal heilzaam dit kan zijn.
Fysieke en mentale kracht wens ik iedereen toe. Vanuit mijn eigen ervaring, werk en vriendschappen wéét ik dat mensen tot veel meer in staat zijn dan ze soms denken. Het bewijs daarvan, hoe lastig zichtbaar soms ook voor de buitenwereld, ligt bij mensen zoals Oetse: strijders met PTSS.
Gewond maar niet verslagen!
Edwin de Wolf
Edwin de Wolf geeft leiding op het Militair Revalidatie Centrum Aardenburg. Hij is drievoudig overwinnaar en ambassadeur van de Invictus Games.
